Бизнеске салық төлеуді кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу жолдары

Егер бизнес уақытша қаржылық қиындықтарға немесе маусымға байланысты табыстың төмендеуіне тап болса, онда ол салық төлеу мерзімін толығымен немесе ішінара ауыстыра алады. Мұндай шара салық төлеу міндеттемесін кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу ретінде рәсімделеді.

Кейінге қалдыру мен бөліп төлеу дегеніміз не

Салық төлеу мерзімін өзгерту жолының екі түрі бар:

• төлемді кейінге қалдыру — бұл салықтың толық сомасын төлеу мерзімін алты айға дейін шегеріп, мерзімнің соңында бір реттік төлем жасауды білдіреді
• бөліп төлеу — салықты ай сайын немесе тоқсан сайын бөліп төлеу мүмкіндігі, жабу мерзімі — 3 жылға дейін

Егер бөліп төлеу мүмкіндігі бір жылдан артық мерзімге берілсе, онда міндетті түрде кепілдеме қажет — жылжымайтын мүлік немесе банк кепілдігі болуы мүмкін.

Кімдерге қолжетімді

Салық төлеу мерзімін ауыстыру мүмкіндігі барлық кәсіпкерлерге берілмейді, оны тек келесі негіздемелері бар салық төлеушілер ғана өзгерте алады:

• форс-мажор — табиғи апаттар, әскери қимылдар, техногендік апаттар және т.б.
• бизнестің маусымдық сипаты
• жеке кәсіпкер ретінде емес, жеке тұлға ретінде мүліктік жағдайы қиын болып, салықты бірден төлеу мүмкіндігінің болмауы
• қарызды қайта құрылымдау туралы сот шешімі
• стратегиялық маңызды қызмет түрімен айналысу
• қосымша салық есептілігін тапсыру
• салық органдарының тексеру нәтижесі бойынша есептелген қосымша салықтармен келісу — бұл тек тіркелгеніне 5 жыл толмаған компанияларға ғана қолданылады

Кейінге қалдыру/бөліп төлеу мүмкіндігін рәсімдеуге болатын салық түрлері

Келесі салық түрлері бойынша төлеу мерзімін өзгерту қарастырылған:

• дербес есептелген салық төлемі бойынша
• салық тексерулерінің нәтижесінде есептелген қосымша салық төлемдері бойынша
• мемлекеттік органдардың ақпараты негізінде есептелген төлемдер бойынша

Бірақ келесі салық түрлері бойынша кейінге қалдыру не бөліп төлем мүмкін емес:

• төлем көзінен ұсталатын салықтар, мысалы, ЖК-ның жеке тұлғалардан ұсталатын салығы
• акциздер бойынша
• ЕАЭО елдерінен импортқа қолданылатын ҚҚС
• ҚР Ұлттық қорына түскен төлемдер бойынша
• айыппұлдар бойынша

Салық төлеуді кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу мүмкіндігін алу рәсімі

Салық төлеу міндеттемесін кейінге қалдыру немесе бөліп төлеуді рәсімдеу үшін e-Otinish арқылы өтініш беріледі. Өтінішпен қоса жүктелетін құжаттар:

• кепіл ретінде қойылатын мүлікті растайтын құжаттар және соңғы 10 жұмыс күні ішінде жасалған бағалау есебі
• мүлік бойынша басқа ауыртпалықтар жоқтығы туралы анықтама
• егер кепіл болмаса — банк кепілдігі
• салықтарды өтеу кестесі

Өтініш 20 күн ішінде қарастырылады.

Егер бизнес мүлікті кепіл ретінде берсе, ол жоғалу немесе бүліну жағдайынан сақтандырылуы тиіс, ал оның нарықтық құны салық төлеуді кейінге қалдыру немесе бөліп төлеудің бүкіл кезеңіне салынған өсімпұлды қоса алғанда, негізгі борыш сомасынан кем болмауы керек, оған қоса, егер салық төлеуші төлем кестесін бұзса, мүлікті сатуға жұмсалатын шығындар да қосылады.

Төлем кестесін бұзған жағдайда

Салық төлеу міндеттемесін кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу мүмкіндігі берілген күннің өзінде өсімпұл бүкіл кезеңге есептеледі. Бірыңғай жағдайларға тек форс-мажор немесе бизнес сот арқылы қарызды қайта құрылымдаудан өту барысы жатады.

Егер салық төлеуші төлеуді бес күнге дейін кешіктірсе, төлем кестесін бір рет өзгертуге болады. Ал егер салық төлеу міндеті бес күннен асып кешіктірілсе, онда салық мерзімін ұзарту немесе бөліп төлеу мүмкіндігінен айырады, және салық органы мүлік ретінде қойылған кепілді өндіріп алу шараларын қолданады немесе банк кепілдігін орындауды талап етеді. Бұдан әрі бұл мүлік сауда-саттық алаңында сатылуы мүмкін, тәртіпті уәкілетті орган анықтайды.

Егер бизнестің уақытша қиындықтары болса, оның заң шеңберінде салық төлеу  міндеттемесін кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу мүмкіндігін рәсімдеуге құқығы бар. Бұл шара төлем қабілеттілігін қалпына келтіруге көмектеседі. Ең бастысы — өтінішті алдын ала тапсырып, негіздемені дәлелдеу. Бұл маусымдық және стратегиялық маңызды салаларда жұмыс істейтін бизнес үшін өзекті.