Мекемелердің әлеуметтік желілерінде алкоголь мен темекі жарнамасы

Қазақстанда алкоголь мен темекіні жарнамалауға, оның ішінде интернетте алкоголь және темекі брендтерін атауға тыйым салынады және «Жарнама туралы» заңмен реттеледі. Рестораторлар әлеуметтік желілерде мекемелерін заңды түрде жарнамалау және айыппұлға ұрынбау жолдарын осы мақалада қарастырамыз.

Жарнамадағы тыйым туралы

Алкоголь өнімдерін, темекі мен темекі өнімдерін жарнамалауға тыйым салу барлық онлайн-платформаларға, соның ішінде мейрамханалар мен барлардың сайттары мен әлеуметтік желілеріне қатысты. Кез келген абайсыз айтылған сөз немесе көрсетілген кадр ереже бұзушылық деп бағалануы мүмкін.

Тыйым салынған әрекеттер

• мәтін және бейне арқылы, дыбыстау кезінде алкоголь немесе темекі брендтерін атау, оқылатын жапсырмалары бар бөтелкелерді, қаптаманы, соның ішінде логотиптерді көрсету
• алкоголь немесе темекі өнімдері көрсетілген баға тізімдерін жариялау, бағаларды көрсету, жеңілдіктер мен науқандар туралы айту, мысалы: «Апта соңына дейін барлық шарапқа жеңілдік беріледі», «Жұма күні сыраға 2+1 науқаны жүргізіледі»
• тікелей немесе жанама түрде тұтынуға шақыратын, алкоголь ішуді насихаттайтын сөз тіркестерін қолдану, мысалы: «Бізде қаладағы ең үздік виски ұсынылады», «Текила қосылған авторлық коктейліміздің дәмін көріңіз»
• алкоголь ішуге немесе темекі тартуға шақыратын, брендтері көрсетілген бейнежазбаларды жариялау, тауардың брендтері көрсетілген қонақтардың контентін мекеме парақшасына салу, алкоголь мен темекіге шолу жасау
• алкоголь тақырыбы қозғалатын таргет жарнаманы қосу

Рұқсат етілетін әрекеттер

• алкоголь тек артқы фонда көрсетілсе, мейрамхананың жабдықталған үстелдерін немесе атмосферасын көрсетуге болады — кадрдағы ыдыстардың немесе бөтелкелердің жапсырмалары мен логотиптері болмауы тиіс, ішімдікке назар аударылмауы қажет. Мысалы, залдың жалпы көрінісін, үстелде орналасқан ыдысты, барменнің жұмысын көрсету үшін жасалған суреттер
• жалпы сипаттағы және бейтарап сөз тіркестерін қолдану. Мысалы, бар мәзірінде — Франциядан әкелінген шараптар, крафт сырасы, авторлық коктейльдер бар
• команда мен ас үй — шеф-аспаздар, бармендердің жұмыс барысы, мәзір мен атмосфера жайлы айту
• іс-шараларды алкогольге назар аудартпай жарнамалау — хабарландыруда атмосфера, музыка, ас үй, қонақтарға басым көңіл бөлу. Мысалы: «Шеф-аспаз әзірлеген ерекше кешкі ас пен диджейдің сүйемелдеуімен өтетін жұма кеші»

Салынатын айыппұлдар

Алкоголь мен темекіні жарнамалау әкімшілік жауапкершілікке әкеп соқтырады: шағын кәсіпкерлік субъектілеріне — 120 (2025 жылы 471 840 теңге), орта — 170 (2025 жылы 668 440 теңге), ірі — 450 АЕК (2025 жылы 1 769 400 теңге) айыппұл салынады.

2025 жылдан бастап әлеуметтік желілер мониторингі жүргізіледі, оған 2013 жылға дейінгі контентті тексеру кіреді.

Айыппұл бұрынғы жылдардағы жарияланымдарға да салынуы мүмкін. Бақылаушы органдар мекеме иелеріне әлеуметтік желілерді тексеріп, тыйым салынған материалдарды — алкоголь, темекі, соның ішінде қорқор жарнамасын өшіруді ұсынады.

Мейрамхана немесе бардың әлеуметтік желілерін қолданыстағы шектеулерді ескеріп, жүргізу керек. Мекеме аккаунттарында алкоголь мен темекі брендтерін атауға және көрсетуге болмайды, бірақ атмосфераны, ас мәзірін, қызмет көрсету сапасын және команданы насихаттауға болады.