2026 жылы жалпыға бірдей белгіленген режимге көшу тәртібі

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстанда жаңа Салық кодексі күшіне енеді. Демек, жалпыға бірдей белгіленген режимге (ЖБР) көшу тәртібі өзгереді. Осы мақалада ЖК мен ЖШС-ның ЖБР-да жұмыс істеу шарттарын «Точный учет» бухгалтерлік агенттігімен бірге қарастырамыз.

ЖБР-ға ауысу шарттары

Егер бизнесіңіз осы жағдайлардың біріне тап болса, ЖБР-ға ауысу қажет:

1. Арнаулы режимде жұмыс істеп, табысыңыз белгіленген мөлшерден асып кетсе, ЖБР-ға көшуге міндеттісіз. 2026 жылдан бастап оңайлатылған режимдегілер үшін шекті мағына жылына 600 000 АЕК (2025 жылы 2 359 200 000 теңге) құрайды.

2. Арнаулы салық режиміне (АСР) сай келмейтін жағдайлар:

• АСР-да рұқсат етілмейтін салада (тізімі кейін бекітіледі) жұмыс істеу 
• қатысушыларының 25%-дан астамы басқа заңды тұлға болып табылатын компаниялар
• АСР-ды қолданатын кәсіпкерлермен жұмыс істейтін өзара тәуелді тұлғалар
• коммерциялық емес ұйымдар, арнайы экономикалық және индустриялық аймақтардың, сондай-ақ Astana Hub қатысушылары 

3. Ерікті ауысу. Салық органдарына хабарлама жіберіп, өз қалауыңызбен ЖБР-ға өте аласыз. Бұл әсіресе ЖБР-дағы серіктестермен жұмыс істегіңіз келсе тиімді, өйткені 2026 жылдан бастап олар оңайлатылған режимдегі кәсіпкерлермен жасалған мәмілелер бойынша шығыстарды шегерімге енгізе алмайды.
4. Автоматты түрде көшу. Егер кәсіпкер 2025 жылы арнаулы режимде жұмыс істеп, 2026 жылғы 1 наурызға дейін жаңа режим таңдау туралы хабарлама бермесе, ол автоматты түрде ЖБР-ға ауыстырылады.

ЖБР-ға ауысу үшін салық органдарына хабарлама беру қажет. Оны жергілікті ҚР ҚМ Мемлекеттік кірістер басқармасына қағаз нұсқада тапсыруға немесе Салық төлеуші кабинеті, eGov.kz порталы не E-Salyq Business мобильді қолданбасы арқылы онлайн жіберуге болады.

ЖБР-ға көшу мерзімдері

Егер арнаулы режим талаптарына сай келмегендіктен көшсеңіз, мұндай жағдай пайда болған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде хабарлама жіберуіңіз қажет.

Егер өз еркіңізбен ауыссаңыз, хабарламаны ЖБР-ды қолдануды бастағыңыз келетін айдың 1-іне дейін тапсыру керек.

Салық мөлшерлемелері

ЖК үшін — жеке табыс салығы (ЖТС):

• кіріс 230 000 АЕК-тен (2025 жылы 904 360 000 теңгеден) кем болғанда — 10%
• кіріс 230 000 АЕК-тен (2025 жылы 904 360 000 теңгеден) артық болғанда — 15%

ЖШС үшін — корпоративтік табыс салығы (КТС):

• жалпы мөлшерлеме — 20%
• банк және ойын бизнесі үшін — 25%
• әлеуметтік сала ұйымдары үшін — 2026 жылы 5%, 2027 жылдан бастап — 10%
• ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін — 3%

Есеп жүргізу және төлеу тәртібі

ЖК үшін:

• 220.00 нысан бойынша ЖТС декларациясы. Тапсыру мерзімі — есептік жылдан кейінгі жылдың 31 наурызына дейін
• 200.00 нысан бойынша ЖТС пен әлеуметтік салық (ӘС) декларациясы. Тапсыру мерзімі — есептік тоқсаннан кейінгі екінші айдың 15-іне (15 мамырға, 15 тамызға, 15 қарашаға және 15 ақпанға) дейін 

ЖШС үшін:

• 100.00 нысан бойынша КТС декларациясы. Тапсыру мерзімі — есептік жылдан кейінгі жылдың 31 наурызына дейін
• 200.00 нысан бойынша ЖТС пен ӘС декларациясы. Тапсыру мерзімі — есептік тоқсаннан кейінгі екінші айдың 15-іне (15 мамырға, 15 тамызға, 15 қарашаға және 15 ақпанға) дейін

Басқа салық міндеттемелері болса:

• 300.00 нысан бойынша қосылған құн салығы (ҚҚС) декларациясы. Тапсыру мерзімі — есептік тоқсаннан кейінгі екінші айдың 15-іне (15 мамырға, 15 тамызға, 15 қарашаға және 15 ақпанға) дейін
• 700.00 нысан бойынша көлік, жер және мүлік салығы декларациясы. Тапсыру мерзімі — жылына бір рет

Салық төлеу мерзімі

Табыстан есептелетін салықтар

ЖК жеке табыс салығын есептік жылдан кейінгі жылдың 10 сәуіріне дейін төлейді.

ЖШС корпоративтік табыс салығын есептік жылдан кейінгі жылдың 10 сәуіріне дейін төлейді.

Егер ЖШС-ның жылдық жиынтық табысы белгіленген шектен, яғни 600 000 АЕК-тен (2025 жылы 2 359 200 000 теңгеден) асып кетсе, онда аванстық төлем жасау міндеттеледі. Аванстық төлемдердің мерзімі — әр айдың 25-іне дейін: қаңтар үшін — 25 қаңтарға дейін, ақпан үшін — 25 ақпанға дейін.

Басқа салықтар

ҚҚС тоқсан сайын, есептік тоқсаннан кейінгі екінші айдың 25-іне (25 мамырға, 25 тамызға, 25 қарашаға, 25 ақпанға) дейін төленеді.

Көлiк, жер және мүлiк үшін салықтар жыл iшiндегі есеп айырысулар бойынша төленедi, ал түпкiлiктi есеп айырысу жылдың қорытындысы бойынша жүргiзiледi:

• Мүлік салығы: аванстық төлемдер 25 ақпанға, 25 мамырға, 25 тамызға және 25 қарашаға дейін тең үлестермен жасалады.
• Көлік салығы: төлеу мерзімі — есептік жылдан кейінгі жылдың 1 сәуіріне дейін.

2026 жылғы ЖБР-дың артықшылықтары

1. Шығыстарды шегеру мүмкіндігі. ЖБР-да кәсіпкерлік қызметке байланысты құжатпен расталған барлық шығыстарды шегерімге енгізуге болады. Бұл ЖТС пен КТС бойынша салық салынатын табысты азайтып, төленетін салық мөлшерін төмендетуге мүмкіндік береді.
2. ҚҚС төлейтін болсаңыз, артық төленген соманы қайтару мүмкіндігі.
3. Заңды тұлғалар ретіндегі серіктестер үшін тартымдылық. ЖБР-дағы компаниялар ҚҚС-ты есепке алып, шығыстарын шегерімге енгізе алады. Осылайша басқа заңды тұлғалар үшін тартымды серіктеске айналады.
4. Табысты бөлу. Жалпыға бірдей белгіленген режимдегі ЖК-ның жылдық табысы 8 500 АЕК-тен (2025 жылы 33 422 000 теңгеден) асса, ЖТС мөлшерлемесі 10%-дан 15%-ға дейін көтеріледі. Бірақ жоғары мөлшерлеме тек шектен асып кеткен сомаға қолданылады.

2026 жылғы ЖБР-дың кемшіліктері

Кемшіліктердің басым бөлігі ҚҚС-пен байланысты.

1. Есеп жүргізудің күрделілігі. ЖБР-да толық бухгалтерлiк және салықтық есеп  жүргiзу үшін жоғары білікті бухгалтер жалдау қажет, бұл қосымша шығындарға әкеп соқтырады.
2. Егер ЖБР-да жұмыс істейтін болсаңыз, ҚҚС төлеуші ретінде міндетті тіркеу сәтін өткізіп алмау үшін айналымды үнемі қадағалап отыру керек. ҚҚС шегі 10 000 АЕК-ке (2025 жылы 39 320 000 теңгеге) дейін төмендегені кәсіпкерлердің көбіне ҚҚС төлеуге тура келетінін білдіреді.
3. Кәсіпкер ҚҚС төлеуші ретінде тіркелгеннен кейін бюджетке төленетін салық бойынша жеке есеп жүргiзіп, 300.00 нысан бойынша тоқсан сайын декларация тапсыруға міндетті.
4. Жаңа кодекс бойынша ҚҚС төлеушілер бейрезиденттердің жұмысы мен қызметімен Қазақстан ішінде пайдаланғанда, электрондық шот-фактуралар (ЭШФ) жазып беруге міндетті болады. Бұл бухгалтерлерге қосымша жүктеме тудырады.
5. Жаңа ережелер бойынша электрондық шот-фактура шығару үшін алдымен ҚҚС аванс ретінде төленуі тиіс. Сондықтан кәсіпкерлерге оны төлеуге ақшаны алдын ала бөліп, шоттағы қалдықты үнемі бақылауда ұстау керек. Бұл кей кәсіпкерлерге қосымша қаржылық ауыртпалық әкеледі.
6. Жоғары салық жүктемесі. ЖБР бойынша негізгі салықтар АСР-ға қарағанда жоғары: ЖШС үшін КТС — табыстың 20%-ы, ЖК үшін ЖТС — табыстың 10–15%-ы. Арнаулы салық режимінде салық мөлшерлемесі әлдеқайда төмен.
7. АСР-дағы контрагенттермен жұмыс қиындауы. Жаңа Салық кодексі бойынша ЖБР-дағы кәсіпкер оңайлатылған режимдегіден тауар сатып алса немесе жұмысымен әлде қызметімен пайдаланса, мұндай шығыстарды КТС есептегенде шегерімге қосу мүмкін болмайды. Бұл ЖБР төлеушілер үшін АСР-дағы компаниялармен ынтымақтастықтың тиімділігін төмендетуі мүмкін.
8. Арнаулы салық режимінен ЖБР-ға ауысу қиындықтары. АСР бойынша кіріс шегі асқан жағдайда кәсіпкер ЖБР-ға көшуге міндетті болады. Бұл хабарлама беруді және есеп жүргізу тәртібін қайта реттеуді қажет етеді.

Заңнамалық өзгерістерге орай 2026 жылы ЖБР-ға көшу кәсіпкерлер үшін міндетті шараға айналады. Көпшілігі жаңа талаптарға бейімделіп, шығынын арттыруға мәжбүр болады. Ұзақ мерзімде мұндай өзгерістер экономикадағы ашықтық пен тиімділікті арттыруы мүмкін, алайда алғашқы кезеңде бизнеске біраз қиындық тудырады.